خبرنگاران ادبیات داستانی ترکیه؛ آشنای ناشناخته - سفر به مالزی

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرنگاران، آثار داستانی ادبیات ترکیه امروز برای مخاطبان ایرانی آشناست، در سال ها اخیر آثار قابل توجه و پرشماری از نویسندگان ترک زبان به فارسی برگردانده شده و بسیار مورد توجه قرار گرفته است، با این حال و با وجود شباهت های فرهنگی میان ایران و ترکیه، شناخت ما از ادبیات ترک نه تنها کامل نیست بلکه در مواردی به بیراهه رفته است.

این هفته به مناسبت درگذشت یاشار کمال که او را پدر رمان نویسی ترکیه می دانند، با آثاری از این سرزمین آشنا شوید که نمایندگان خوبی برای معرفی ادبیات امروز ترکیه هستند.

جزیره آقا کمال

یاشار کمال، با نام رسمی کمال صادق گوکچلی، 6 اکتبر 1923 در روستایی کردنشین به دنیا آمد. دوران کودکی را در تنگدستی و سختی پشت سر گذاشت و کودکی 5 ساله بود که در یک تصادف یک چشم خود را از دست داد.

پس از آن شاهد قتل پدرش شد و دیدن قتل پدر چنان تاثیر تلخی بر کمال گذاشت که او را به لکنت زبان مبتلا کرد و پس از هفت سال از این لکنت رهایی یافت.

یاشار کمال در 9 سالگی به مدرسه رفت، در سال 1940 در سایه برقراری ارتباط با نویسندگان و دست اندرکاران مجله چبغ یعنی بهمن که در آدانا منتشر می شد، اشعار خود را در این مجله به چاپ رساند و اولین داستان خود را در سال 1944 زمانی که در سربازی بود نوشت. نوشتن فکاهی و انجام مصاحبه برای روزنامه جمهوریت یکی از نقاط حساس زندگی هنری کمال به شمار می رود.

اولین رمان او در سال 1955 با نام اینجه ممد او را به شهرت رساند و پس از آن نزدیک به 50 کتاب مشتمل بر قصه، رمان، فکاهی و مصاحبه را به چاپ رساند که به بسیاری از زبان های جهان ترجمه شد.

کمال در سال 1973 نامزد جایزه نوبل ادبیات شد و در سال 1977 جایزه صلح ناشران و کتاب فروشان آلمان را از آن خود و در سال 2008 نشان ویژه ریاست جمهوری ترکیه را دریافت کرد.

از آثار یاشار کمال که به فارسی ترجمه شده است می توان به کتاب های اگر مار را بکشند، آن سوی کوهستان، تنهایی، قصه جزیره سه گانه، قهر دریا، پرندگان نیز رفتند، درخت انار روی تپه، پیت حلبی، زمین آهن است و آسمان مس اشاره نمود.

وی در 28 فوریه 2015، 10 اسفند 1393، درگذشت.

مجموعه قصه جزیره، شامل سه کتاب است که در زمان های متفاوت منتشر شده اند در عین حال که به هم پیوسته هستند، می توان جداگانه آن ها را خواند.

بنگر فرات خون است، اولین کتاب از این مجموعه است، قصه آن در روستایی اتفاق می افتد که شاهد وقایع جنگ های ترک ها و یونانی هاست.

آب خوردن مورچه، کتاب دوم این مجموعه و روایتگر فاجعه ای است که میلیون ها انسان را از سرزمین شان می راند و اکنون این انسان های رانده شده در تلاشند تا خود و هویتشان را باز یابند.

خروس خوان، سومین کتاب از این مجموعه به شمار می رود و روایتی حماسی از زندگی انسان های پریشان و جنگ زده است که می کوشند جزیره ای را به سرزمین دوم خود تبدیل نمایند.

داستان های یاشار کمال اکثراً در روستاهای کشورش رخ می دهد اما روستایی نویسی او برای خواننده کتاب از هر ملیتی که باشد قابل درک است. مجموعه سه گانه جزیره، قرار بود جلد چهارمی نیز داشته باشد که هنوز به فارسی ترجمه نشده است.

این مجموعه با ترجمه علیرضا سیف الدینی در سه جلد، توسط نشر ققنوس منتشر شده است.

بازی خطرناک آقای آتای

اغوز آتای، یکی از مهم ترین نویسندگان ادبیات ترکیه و از پیشگامان رمان مدرن در این کشور است. او در سال 1934 در کاستامونوی ترکیه به دنیا آمد. پدرش قاضی و عضو حزب جمهوری خواه بود. آتای دوران کودکی خود را در آنکارا گذراند، در دانشگاه استانبول در رشته مهندی عمران تحصیل کرد و عضو هیئت علمی این دانشگاه شد.

رمان جدا افتاده، اولین رمان آتای در سال 1971 منتشر شد، این کتاب مشهورترین اثر اوست که در نظرسنجی یونسکو به عنوان برجسته ترین رمان ادبیات قرن ترکیه انتخاب شد. این کتاب تا به امروز به زبان های گوناگون ترجمه شده است.

پس از انتشار آثار او بود که بسیاری از نویسندگان ترک زبان به شیوه های جدید روی آوردند و جریان جدیدی در ادبیات ترکیه شکل گرفت.

اغوز آتای سپتامبر سال 1997 براثر تومور مغزی و پیش از آنکه بتواند آخرین کتاب خود را به انتها برساند درگذشت.

بازی های خطرناک اثر او از شکست و تحول سخن می گوید و روایت حکمت بنول در دوران جنگ است، مردی که احساس می کند کسانی که حاکم بر جامعه هستند، در برابر مسائل موجود در جامعه و اتفاقات با مردم صادق نیستند و این موضوع خطرناک است. آنها به گونه ای در شرایط مختلف واکنش نشان می دهند که انگار آنها در حال بازی هستند و این بازی را تا جایی ادامه می دهند که خطرناک است. آتای در بازی خطرناک این شرایط خطرناک و نحوه واکنش افراد با آنها را به وضوح بیان می نماید.

این کتاب با ترجمه عین له غریب، در 864 صفحه توسط نشر نگاه منتشر شده است.

بادبادک های فریده خانم

فریده چیچک اوغلو، از نویسندگان معاصر ترکیه در سال 1951 در آنکارا به دنیا آمد، پس از آنکه تحصیلاتش را در آمریکا به انتها رساند، به ترکیه برگشت و در دانشگاه میدل ایست به تدریس مشغول شد.

در سال 1980 پس از کودتای نظامی در کشورش، چیچک اوغلو بازداشت و به زندان محکوم می شد و چهار سال از عمرش را در زندان های سیاسی ترکیه می گذراند. پس از آزادی معماری را کنار گذاشت و به نویسندگی روی آورد. او تا به امروز چند اثر داستانی منتشر نموده که بعضی از آن ها به فارسی هم ترجمه شده اند. چند فیلم نامه نیز نوشته است که مشهورترین شان با عنوان سفر امید در سال 1991 برنده جایزه اسکار برای بهترین فیلم خارجی شد. وی تا سال های اخیر ویراستار ناشران صاحب نام ترکیه بود.

داستان نگذار به بادبادک ها شلیک نمایند، روایتی تخیلی از دوران زندان اوست و درباره نامه های به مقصد نرسیده یک پسر کوچک است. باریش در زندان زنان عظیم شده چون مادرش زندانی است و او بیرون از زندان کسی را ندارد. او در طول سال ها، به زندگی در زندان خو نموده است و در میان زندانیان، بیش از همه، به اینجی وابسته است اما اینجی آزاد می گردد و باریش، غمگین از دوری اینجی، مرتب برایش نامه می نویسد اما نامه هایش به اینجی نمی رسد.

این داستان در قالب نامه نگاری است، نامه های باریش به اینجی نوشته شده که حکایت بند زنان زندان های ترکیه را در خود دارد.

نگذار به بادبادک ها شلیک نمایند رمانی برای نوجوانان است، که در 120 صفحه توسط فرهاد سخا ترجمه شده و به همت نشر ماهی در قطع جیبی، به چاپ رسیده است.