آموزش الفبای سلامت - سفر به مالزی

اغلب شهفرایندان به غذاهای آماده و فست فودی روی آورده و در کمتر سفره ای غذاهای مقوی و سالم وجود دارد. در واقع تغییر ذائقه ها شیوه زندگی شهفرایندان پایتخت نشین را به سوی تغذیه ناسالم راهنمایی نموده است. به ویژه بچه ها و نوجوانان که میل و رغبتی به خوردن مواد مغذی مثل گوشت، حبوبات، مواد پروتئینی و... ندارند و در عوض در بیشتر وعده های غذایی شان از فست فود و نوشابه استفاده می نمایند. این امر باعث می گردد بدن شان آن طور که ضروری است املاح و ویتامین دریافت نکند و روز به روز از توانایی جسمی و روحی آنها کاسته شده و در اوج شکل گیری کالبدشان به جای رشد استخوان ها با اضافه وزن روبرو شوند. در دوران میانسالی هم دیابت، فشارخون و بیماری قلبی به سراغ شان می آید. همین دلیل مهمی شده که آمار بیماران سکته ای و فوتی فرایند رو به رشدی داشته باشد. معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری برای کنترل این مشکل، مرکزی را با عنوان فرآموز تغذیه سالم در منطقه 13 راه اندازی نموده است. در این مرکز بچه ها و نوجوانان به صورت عملی با مواد غذایی سالم آشنا می شوند. محدثه زمانی مسئول این مرکز است که با او گفت وگو نموده ایم.

• آشنایی با اندام بدن

  مرکز فرآموز تغذیه سالم، انتهای پارک خیام واقع شده است. همین باعث شده، بوستان خیام همواره شلوغ باشد به ویژه صبح ها که بچه ها و نوجوانان زیادی از راه های دور و نزدیک برای بازدید از مرکز گذرشان به اینجا می افتد. امروز هم مثل روزهای دیگر پارک پر از هیاهوی بچه هاه است. تعداد زیادی کودک خردسال برای آموزش آمده اند. همه به صف و منظم پشت سر هم ایستاده اند. لباس هایشان سرمه ای ـ زرشکی است و کلاه های بانمکی روی سر دارند. معصومیت بچه هاه شان آمیخته با شیطنت است به گونه ای که هر آدم خموده ای را سرذوق می آورد. پشت سر مربی شان پا به مرکز می گذراند. نخستین کلاس آموزشی، آشنایی با اندام بدن است. محدثه زمانی غیر از مسئولیت اداره مرکز فرآموز، کار آموزش را هم برعهده دارد. از مولاژ بدنی که روی میز است، قلب را بیرون آورده و به بچه ها نشان می دهد. درباره رگ های قلب و کار کردن آن شرح می دهد اما به روشی که بچه ها متوجه شوند. می گوید: بچه ها چیپس و سیب زمینی سرخ نموده نخورید. چون چربی این مواد غذایی باعث بسته شدن رگ قلب می گردد. به بزرگ ترها هم بگویید نخورند. در ادامه به مضرات نمک اشاره می نماید و می گوید: بچه ها چه کسی خوراکی هایش را بدون نمک می خورد؟ بچه ها دستشان را بالا می گیرند و او می خواهد که خودشان را تشویق نمایند.

• اتاق هرم غذایی

کلاس بعدی که بچه ها را برای آموزش می فرایند، اتاق هرم غذایی است. فضای نسبتاً بزرگی که میان آن میز توخالی واقع شده است. درون میز پر از کارت هایی است که تصویر مواد غذایی را نشان می دهد. زمانی، ابتدا از روی تابلو ارزش مواد غذایی را نشان می دهد. نان و غلات در طبقه اول، گوشت و پنیر و ماست طبقه دوم، میوه و سبزی طبقه سوم و طبقه آخر روغن ها که باید کم مصرف شوند. بعد از شرحاتش از بچه ها می خواهد کارت های درون میز را با توجه به ارزش غذایی شان روی تابلو هرم غذایی نصب نمایند. مسابقه آغاز می گردد. بچه ها در گروه های 4 نفره کوشش می نمایند که کارشان را درست انجام دهند. با صدای سوت زمانی، وقت تمام می گردد. تقریباً همه مواد غذایی را درست در جای خود قرار داده اند. زمانی تشویق شـان می نماید و می خواهـد به اتـاقی که فروشگاه اسـت بفرایند.

• فروشگاه فرآموز

  فروشگاه در واقع یک اتاق است با 2 قفسه که در 2طرف آن واقع شده است. در طبقات هر قفسه تعداد زیادی کارت وجود دارد که تصویر موادغذایی روی آنها نصب شده است. یکی از بچه ها به عنوان متصدی فروشگاه پشت پیشخوان قرار می گیرد و باقی بچه ها سبد برداشته و از قفسه ها موادغذایی سالم را درون آن می گذارند. نمایش زیبایی است. گویی واقعاً از فروشگاه خرید می نمایند. هرکسی خرید می نماید کارت هایش را روی پیشخوان می گذارد. زمانی، یکی یکی نام موادغذایی را می برد و هرکدام تعداد بیشتری در سبد خود داشته باشند تشویق می شوند. آخرین مرحله بازدید از مرکز، اتاق نمایش است. جایی که بچه های خردسال روی سن، شعر می خوانند و بچه های دبستانی نمایش بازی می نمایند. زمانی از بازتاب این مرکز می گوید: آموزش و ارتقای مطلعی مهم ترین راه برای فرهنگسازی است. در اینجا بچه ها هر آنچه که یاد گرفته اند را به والدین خود انتقال می دهند و از آنها می خواهند مواد غذایی ناسالم را استفاده ننمایند. کودک، تغذیه سالم را رعایت می نماید اما وقتی پدر و مادر فست فود می خورند یا تنقلات جزو برنامه غذایی شان است آموزش های ما تأثیر خود را نمی گذارد برای همین از والدین هم دعوت می کنیم که همراه فرزندانشان در مرکز فرآموز حضور پیدا نمایند. از دیگر اقداماتی که در نظر دارم آن را عملی کنم، دعوت از متصدیان بوفه مدارس است. با مطلع سازی آنها درباره تغذیه ناسالم دیگر شاهد فروش تنقلات و پفک و چیپس در بوفه مدارس نخواهیم.

• فاطمه قلیچ خانی ـ مدیر کانون چاقی منطقه 14:

کاهش وزن با تغذیه سالم امکانپذیر است

بیش از 60 درصد جامعه ما با مشکل اضافه وزن روبرو هستند. آمار خوبی نیست. می توان گفت که نگران نماینده هم است. چراکه اغلب شهفرایندان از عوارضی که از چاقی نصیبشان می گردد خیلی مطلع نیستند یا آن را جدی نمی گیرند. فاطمه قلیچ خانی دبیر کانون چاقی منطقه14 می گوید: بیشتر شهفرایندان به چاقی به عنوان معضلی برای نازیبا شدن ظاهرشان نگاه می نمایند. در صورتی که خبر ندارند اضافه وزن عوارض خطرناکی را در پی دارد. نارسایی کبد، چربی خون، بیماری های قلبی، دیابت و... و. از مهم ترین آنها است. بسیاری از افراد چاق برای رهایی از وزن اضافه شان به قرص های لاغری رو می آورند که به اعتقاد قلیچ خانی این قرص ها نه تنها تأثیری در لاغری ندارد بلکه باعث از بین رفتن املاح بدن می گردد. قلیچ خانی ادامه می دهد: قرص های لاغری بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد و خطراتش به مراتب بیشتر از نفعش است. روی معده و روده تأثیر منفی می گذارد و باعث دفع بیش از حد مواد غذایی می گردد. با رژیم غذایی سالم و کمی ورزش می توان وزن را کنترل کرد. غذاهای پرکالری وارد سفره ما شده و چون تحرکی صورت نمی گیرد، مازاد قند و چربی بدن تبدیل به توده های چربی در شکم می گردد. او چند راه چاره پیشنهاد می دهد: برای خوردن غذا از بشقاب های کوچک بهره ببرید. فست فود و نوشابه را از رژیم غذایی خود حذف کنید. آهسته غذا بخورید و قبل از سیر شدن دست از غذا بکشید. وعده های غذایی را در چند نوبت آن هم به مقدار کم مصرف کنید. به گفته این کارشناس، اعضای کانون های چاقی را بیشتر بانوان تشکیل می دهند. او اول هر ماه وزن آنها را یادداشت می نماید تا بسنجد در مدت 30 روز چقدر توانسته اند با یاری تغذیه سالم و ورزش خود را لاغر نمایند. قلیچ خانی می گوید: بانوان با آموزش هایی که دیده اند توانسته اند سبک زندگی شان را تغییر دهند. او دمنوش چای سبز را به افراد چاق توصیه می نماید که البته اگر همراه با تخم کرفس باشد تأثیر زیادی در چربی سوزی دارد. این کارشناس به کسانی که بیشتر ساعات روز را پشت میز می گذرانند توصیه می نماید: صبح ها قبل از رفتن به سرکار چند دقیقه نرمش کنید. اگر نمی توانید در ایستگاه تندرستی حضور پیدا کنید، شبکه تلویزیونی سلامت، صبح ها ورزش صبحگاهی انجام می دهد که می توانید در خانه تمرین کنید.