منطقه آزاد قصر شیرین؛ فرصتی مشروط
به گزارش سفر به مالزی، پایان پس از حدود 5 سال پیگیری ایجاد منطقه آزاد قصر شیرین به همراه شش منطقه دیگر (گلستان (اینچه برون) - ایلام (مهران) - سیستان و بلوچستان - کردستان (بانه - مریوان) هرمزگان (جاسک) و بوشهر) در مجمع تشخیص مصلحت به تصویب رسید. خبری خوب برای توسعه استان کرمانشاه که باید از همه مسئولانی که پیگیری و رایزنی فراوان در تصویب آن داشته اند تشکر و قدردانی کرد.
اهمیت این امر زمانی بیشتر احساس می گردد که یادآور شویم در طرح اولیه پیشنهادی نامی از قصر شیرین در بین مناطق جدید دیده نمی شد و پافشاری نمایندگان مجلس و استاندار کرمانشاه باعث الحاق این منطقه به 6 نقطه پیشنهادی اولیه شد؛ اما سؤالی که هم اکنون مطرح می گردد این است که این مصوبه به چه میزان بر توسعه استان بهخصوص شهرستان های غرب استان تأثیر خواهد داشت؟ آیا به صرف بهره مند شدن قصر شیرین از تسهیلات قوانین مناطق آزاد، سرمایه گذاری، فراوری و تجارت منطقه شکوفا خواهد شد؟ یا اصولاً با توجه به بندری نبودن قصر شیرین و همسایگی با کشور عراق تا چه حد و در چه حوزه هایی باید بر توسعه منطقه تمرکز کرد؟
آنالیز تجارب کشورهای مختلف در ایجاد مناطق آزاد نشان می دهد که ایجاد این گونه مناطق تأثیر فراوانی در توسعه مالی این کشورها داشته است. بعد از جنگ جهانی دوم کشور چین یکی از مهم ترین اقتصادهای جهان است که با تأکید بر ظرفیت های این مناطق موجبات جذب سرمایه گذاران فراوان خارجی را فراهم کرد و بسیاری از کارشناسان، پیشرفت مالی چین را مرهون تحرک و استفاده بهینه از این مناطق می دانند.
در سال های اخیر نیز کشورهایی مانند امارات متحده عربی، ترکیه و اخیراً هم عمان و قطر پیشرفت مالی خود را در بهره مندی از ظرفیت های این مناطق پایه گذاری نموده اند. وجود قوانین خاص در مناطق آزاد که با قوانین سرزمین اصلی متفاوت است، عدم وجود سلسله مراتب و تشریفات اداری مرسوم در سرزمین اصلی، معافیت های مالیاتی و سود عوارض گمرکی، آسان بودن فرآیند واردات و صادرات و برخورداری از تسهیلات قوانین کار و تأمین اجتماعی موجب ایجاد انگیزه و اشتیاق برای سرمایه گذاری در این مناطق شده است؛ اما در کشورمان که پیش ازاین دارای 7 منطقه آزاد (کیش-قشم-ارس-چابهار-افرایند-انزلی ماکو و فرودگاه امام خمینی (ره)) بوده، شرایط قدری متفاوت است و بین کارشناسان توافق نظر کاملی در کارکرد مناطق وجود ندارد.
برخی این مناطق را در پیشبرد اهداف تأسیسشان که توسعه و پیشرفت مالی منطقه و کشور است به نسبت پیروز ارزیابی می نمایند و در مقابل جمعی نیز منتقد مناطق هستند و استدلال می نماید مناطق آزاد در کشور ما به جای جذب سرمایه گذار و افزایش صادرات تبدیل به منافذی برای واردات کالا شده اند. که علت طولانی شدن فرایند تصویب ایجاد مناطق جدید نیز همین تحلیل های مختلف از کارایی این مناطق بوده است؛ اما چیزی که معین است دو برابر شدن تعداد مناطق آزاد کشور موجب شکل گیری رقابتی تنگاتنگ در بین مناطق جدید التاسیس برای جلب بیشتر اعتبارات زیرساخت ها و جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی خواهد شد.
توجه بیشتر به مصوبه جدید و موقعیت جغرافیایی مناطق نشان می دهد که سه استان کرمانشاه - ایلام و کردستان در مجاورت کشور عراق قرار دارند و این سه نقطه قطعاً در رقابتی نزدیک تر قرار خواهند داشت و هر منطقه که از مدیریت و برنامه ریزی بهتری برخوردار باشد سرعت بیشتری در ایجاد زیرساخت های مورجهانز خواهد داشت و در بهره مندی از مزایای مشترک سه منطقه توفیق بهتری خواهد داشت.
آنالیز آمار صادرات یک دهه اخیر سه استان کرمانشاه، ایلام و کردستان و حتی خوزستان در کنار موقعیت های خاص و ممتاز کرمانشاه و همسایگی با اقلیم کردستان و بخش مرکزی عراق و همچنین وجود مرز ترانزیتی خسروی می تواند دسترسی استان را به کشورهایی مانند عراق، سوریه، لبنان و دریای مدیترانه به خوبی فراهم کند.
در حال حاضر سه موضوع بعد از ابلاغ مصوبه مجمع تشخیص مصلحت به دولت بسیار مهم و تأثیرگذار است:
اول ترکیب هیئت مدیره و مدیرعامل منطقه بسیار حائز اهمیت است. دوم تخصیص بودجه لازم برای ایجاد زیرساخت های مورجهانز و سوم تقویت سرمایه اجتماعی منطقه جهت جلب و میزبانی از سرمایه گذاران داخلی و خارجی.
در خاتمه این نکته بسیار بااهمیت است که تصویب ایجاد منطقه آزاد قصر شیرین آغاز کار است نه غایت نهایی و بهره مندی از مواهب این مصوبه، مشروط به سعی و تلاش مسئولین و صد البته خواست و همراهی مردم منطقه خواهد بود. به نظر می رسد ایجاد اتاق فکر ویژه و تدوین استراتژی و برنامهٔ راهبردی بلافاصله بعد از سرخوشی از این پیروزیت بایست در دستور کار مسئولین قرار گیرد.
منبع: اتاق بازرگانی ایران