عقبگرد شرایط زنان در جهان - سفر به مالزی

به گزارش اعتماد، مجمع جهانی اقتصاد، واقع در سوییس، از سال 2006 تا به امروز گزارشی از شکاف جنسیتی در 156 کشور را در چهار زمینه آموزش، سلامتی، فرصت های اقتصادی و توانمندسازی سیاسی تهیه می کند.

براساس گزارش امسال این نهاد، شکاف جنسیتی در برخی زمینه ها مثل سلامتی و آموزش به آرامی در حال کم شدن است، اما نابرابری جنسیتی در محیط کار که مدت هاست به عنوان مشکل ترین زمینه نابرابری شناخته شده است، همچنان وجود دارد و پیش بینی می شود که تا 267 سال و نیم آینده هم همچنان وجود داشته باشد و پاندمی کرونا نیز کمکی به آن نکرده است.

10 کشور نخست این جدول به ترتیب عبارتند از: ایسلند، فنلاند، نروژ، نیوزیلند، سوئد، نامیبیا، راواندا، لیتوانی، ایرلند و سوییس.

آمار سال 2021 در قیاس با سال 2020 نشان از یک عقبگرد کلی در آمار شکاف جنسیتی در جهان دارد، با منفی شش دهم درصد عقبگرد، حالا پرکردن متوسط شکاف جنسیتی در جهان 135 سال و نیم زمان احتیاج دارد. این در حالی است که طبق گزارش سال گذشته این مجمع، برای پرکردن شکاف جنسیتی در جهان به 99.5 سال زمان احتیاج بود. در این گزارش عنوان شده است که وخامت شرایط شکاف جنسیتی در جهان در سال 2021 متوجه شیوع کرونا و افزایش شکاف جنسیتی در چندین کشور با جمعیت بزرگ است.

چهار شاخصه این گزارش عبارتند از: مشارکت اقتصادی و برابری فرصت ها، دستیابی به آموزش، سلامت و بقا و اثرگذاری سیاسی و پیشرفت کشور های مختلف در برداشتن موانع راه رشد زنان مورد بررسی قرار گرفته است.

مجمع جهانی اقتصاد در این گزارش به تحقیقی استناد کرده که توسط سازمان بین المللی کار وابسته به سازمان ملل اجرا شده و نشان می دهد که زنان در بحران کرونا بیشتر از مردان شغل شان را از دست داده اند. یک دلیل این امر این است که زنان بیشتر از مردان در بخش هایی که در دوران پاندمی تعطیل شدند، مشغول به کار هستند؛ بخش هایی مثل مهمانداری هتل ها و رستوران ها، فروشندگی، آرایشگاه ها و....

مانند سال گذشته، همچنان بزرگ ترین شکاف جنسیتی در چهار شاخصه این گزارش مرتبط با مشارکت سیاسی زنان است که به صورت میانگین و در بازه صفر تا صد، تا به امروز 22 درصد این شکاف در جهان پر شده است. این گزارش نشان می دهد که حدود 26.1 درصد از حدود 35 هزار و 500 جایگاه مجلس در جهان به زنان تعلق دارد و از میان بیش از 3 هزار و 400 وزیر در جهان، تنها 22.1 درصد از آن ها وزیر زن هستند. این گزارش پیش بینی می کند که شکاف جنسیتی در حوزه مشارکت سیاسی زنان در جهان به 145.5 سال احتیاج دارد تا پر شود.

شرایط ایران در گزارش

گزارش شکاف جنسیتی از سال 2006 به صورت سالانه و با یک روش شناسی ثابت و تعیین، اما با تعداد کشور های متفاوت منتشر می شود. در آخرین گزارش، 156 کشور حاضر هستند که از این میان جایگاه ایران با دو پله سقوط نسبت به سال گذشته، از میان 156 کشور، جایگاه 150 را به دست آورده است.

به صورت کلی و در چهار شاخصه اصلی این گزارش شرایط ایران به شرح زیر است: مشارکت اقتصادی و برابری فرصت ها رتبه 150 (0.375)، دستیابی به آموزش رتبه 119 (0.953)، سلامت و بقا رتبه 129 (0.963) و اثرگذاری سیاسی با رتبه 151 (0.036).

در شاخص مشارکت اقتصادی و برابری فرصت ها، بهترین عملکرد ایران متوجه حقوق برابر برای کار مشابه است که در این زیرمجموعه رتبه ایران 110 است و حدود نیمی از راه (0.579) را برای رسیدن به بستن شکاف جنستی در این امر بسته است. کمترین رتبه ایران در این مجموعه متوجه نسبت حضور زنان به مردان در نیروی کار است که ایران با رتبه 152 و با درصد (0.246) در این شرایط واقع شده است.

در شاخص دستیابی به آموزش، ایران با رتبه 119 به صورت کلی بهترین عملکرد خود را با پوشش حدود 95 درصد شکاف جنسیتی نشان می دهد، این شاخص از چهار زیرمجموعه با عنوان های نرخ باسوادی، آموزش ابتدایی، آموزش دبیرستان، آموزش آکادمیک و تخصصی تشکیل شده است و نگاهی به شرایط ایران در این زیرشاخص ها نشان می دهد که ایران در تمامی این موارد بیش از 85 درصد از شکاف جنسیتی را پوشش داده است. بیشترین شکاف جنسیتی در این زیر مجموعه متعلق به حضور زنان در آموزش های تخصصی و آکادمیک است.

شاخص سلامت و بقا از دو زیرمجموعه نرخ نسبت جنس در زمان تولد و امید به زندگی تعیین می شود. ایران در هردوی این زیرمجموعه ها با درصد های به ترتیب (0.944 و 1.008) توانسته است شکاف جنسیتی خود را حدودا پر کند. گرچه رتبه این شاخص (129) از شاخص تحصیلی پایین تر است (119)، اما میزان پرکردن شکاف جنسیتی در بخش سلامت (0.963) شرایط اندکی بهتر از حوزه آموزش (0.953) دارد.

شرایط وخیم عدد ها خود را در بخش مشارکت سیاسی زنان در ایران نشان می دهد. جایگاه این شاخص با رتبه 151 (0.036) چندان خبری از پوشش شکاف جنسیتی نمی دهد. این شاخص از سه زیرشاخص حضور زنان در مجلس، زنان در موقعیت های وزارت و میزان حضور یک زن در صدر ریاست بر کشور در 50 سال گذشته تشکیل می شود. در میان زیرشاخص های مشارکت سیاسی زنان ایران، بهترین عملکرد متوجه وزارت زنان است.

به صورت کلی نمودار جهت گیری این گزارش نشان می دهد که جهت گیری سیاستگذاری در ایران در جهت پرکردن شکاف جنسیتی به سوی تعیینه های سلامت و آموزش است و در این دو شاخصه ایران توانسته جای بسیار اندکی را برای شکاف باقی بگذارد.