تنهایی و انزوا چگونه بر سلامت روان ما اثر می گذارد؟ - سفر به مالزی

بر اساس نظرسنجی های انجام شده سالمندان عموماً خانواده و دوستان را بعد از سلامتی به عنوان ارزشمندترین دارایی های زندگی خود رتبه بندی می کنند. تنها در قالب روابط است که ما می توانیم احساس دوست داشتن و دوست داشته شدن را تجربه کنیم و همین طور تجربه با ارزش بودن را و این مساله به نوبه خود بر سلامت روان ما تأثیرات مثبت بی شماری دارد.

اما در جریان زندگی تغییر و تحولات اجتناب ناپذیری رخ می دهند و بخشی از این تغییرات ممکن برای هر کسی سخت و ناخوشایند باشد. روزی فرا می رسد که فرزندان خانه را برای همیشه ترک می کنند، عزیزان و دوستان سرانجام روزی از میان ما می فرایند و جای خالیشان برای همیشه در میان ما باقی خواهد ماند. علاوه بر این ممکن است به خاطر دلایل دیگری هم مثل مهاجرت، تغییر محل زندگی و یا محدودیت های اجتماعی ناشی از کرونا، هر یک از ما در برهه ای از زندگی خود تنهایی و انزوا را تجربه کنیم.

در این مقاله از خبرنگاران مگ ما تاثیرات متقابل انزوا و سلامت روان بر یکدیگر را مورد بررسی قرار داده ایم. همچنین، برخی از علائم و نشانه هایی که نشان می دهد ممکن است فرد به حمایت احتیاج داشته باشد و چگونگی مقابله افراد با تنهایی و گوشه گیری را بررسی می کنیم.

انزوای اجتماعی چیست؟

تنها بودن لزوماً بد نیست. بیشتر مردم حداقل گاهی اوقات خواهان تنهایی هستند. تنها بودن می تواند باعث آرامش، خودشناسی و رسیدن به تعادل درونی بگردد. اما در مقابل انزوای اجتماعی معمولاً به خلوتی ناخواسته و ناسالم اشاره دارد.

افراد که دچار انزوای اجتماعی هستند ممکن است دوستان یا همکاران نزدیکی در زندگی خود نداشته باشند و بابت این مسأله آن ها اغلب احساس تنهایی یا افسردگی می کنند. آن ها همچنین ممکن است از اعتماد به نفس پایین یا اضطراب نیز رنج ببرند. علائم هشداردهنده زیر که با انزوای اجتماعی ناسالم مرتبط است نشان دهنده شرایط نامناسب روابط اجتماعی فرد است:

• پرهیز از تعاملات اجتماعی (از جمله روابطی که زمانی لذت بخش بودند.)
• لغو مکرر برنامه ها و قرارهای مشترک و احساس راحتی پس از لغو کردن برنامه ها
• تجربه کردن حس اضطراب یا وحشت هنگام فکر کردن در مورد تعاملات و موقعیت های اجتماعی
• احساس پریشانی در زمان تنهایی
• احساس ترس در مورد انجام دادن فعالیت های اجتماعی
• صرف کردن زمان زیادی در تنهایی و تماس بسیار محدود با دیگران

انزوای اجتماعی می تواند شامل انزوای عاطفی باشد، که این مساله نوعی تمایل یا ناتوانی در به اشتراک گذاشتن احساسات خود با دیگران است. افرادی که به لحاظ اجتماعی در انزوا به سر می برند از تعاملات و حمایت های عاطفی محروم می شوند و این مسأله می تواند آن ها را از نظر عاطفی بی حس کند؛ یعنی آن ها را به کلی از عواطف و احساساتشان جدا کند.

انزوا و تنهایی

وقتی متخصصان علل و تأثیرات انزوا را مطالعه می کنند، بین انزوای اجتماعی و تنهایی تفاوت قائل می شوند. انزوای اجتماعی فقدان روابط اجتماعی یا کمبود تماس اجتماعی است. تنهایی اما احساس ذهنی انزوا است. یک فرد می تواند از نظر اجتماعی منزوی باشد اما احساس تنهایی نکند. همچنین ممکن است فردی دیگر با این که توسط افراد مختلف احاطه شده باشد، احساس تنهایی کند.

با این وجود، انزوا و تنهایی با هم ارتباطی جدانشدنی دارند. بررسی علل، علائم و تأثیرات تنهایی، تأثیرات منفی احتاقتصادی انزوای اجتماعی را روشن می کند.

چه عواملی باعث تنهایی و انزوای اجتماعی می گردد؟

شرایط بسکمک وجود دارد که باعث می گردد فرد از دیگران فاصله بگیرد یا اینکه خوش انزوا و تنهایی را انتخاب کند.

خشونت از طرف شریک زندگی: افرادی که در روابط خانوادگی خود مورد سوء رفتار یا سوء استفاده قرار می گیرند، گاهی اوقات از تماس با سایر اعضای خانواده، دوستان و یا همکاران خود اجتناب می کنند و این مسأله به دلیل عدم تمایل آن ها به فاش کردن شرایط واقعی خود برای دیگران است.

از دست دادن عزیزان: منزوی شدن پس از درگذشت دوستان یا اعضای خانواده می تواند امری عادی باشد، خصوصاً در مورد بزرگسالانی که بسکمک از عزیزان و هم سن و سالانشان را از دست داده اند.

مسائل مرتبط به سلامت روان: مسائلی مانند اضطراب، افسردگی و اعتماد به نفس پایین اغلب ناشی از انزوای اجتماعی است، اما گاهی وجود همین مسائل هم می تواند باعث بروز انزوا و تنهایی در افراد گردد.

زندگی در مکان دورافتاده؛ افرادی که در مناطق دورافتاده زندگی می کنند یا از نظر جغرافیایی از خانواده و دوستانشان به دلیل وظایف شغلی جدا شده اند (به عنوان مثال خدمت سربازی) می توانند احساس انزوا کنند.

اختلالات جسمی و حرکتی: مسائل جسمی که تحرک فرد را محدود می کنند می توانند توانایی فرد در برقراری تعاملات اجتماعی را کاهش دهد. برخی از افراد دارای معلولیت جسمی از ناتوانی یا ظاهر خود احساس شرم می کنند، که این امر می تواند آن ها را تا حدود زیادی از تعامل اجتماعی بر حذر دارد. اختلالات شنوایی و بینایی نیز می تواند باعث بروز احساس انزوا گردد.

شبکه های اجتماعی: برقراری ارتباط از طریق رسانه های اجتماعی به برخی افراد کمک می کند تا با دیگران ارتباط برقرار کنند، اما اگر جایگزین گفتگوهای معنادار و معاشرت حضوری گردد، می تواند منجر به انزوا گردد.

بیکاری: احساس شرمندگی به خاطر از دست دادن شغل یا عدم توانایی در پیدا کردن شغل جدید می تواند افراد را به انزوای شخصی سوق دهد.

انزوای اجتماعی همچنین می تواند ناشی از تمهیدات فاصله گذاری اجتماعی مانند اقدامات انجام شده در مورد همه گیری کرونا باشد.

فاصله گذاری اجتماعی و انزوای اجتماعی

فاصله گذاری اجتماعی به معنای اجتناب از تعامل نزدیک یا مکرر افراد با هدف محدود کردن شیوع بیماری های عفونی است. علاوه بر این از مهم ترین اقدامات احتیاطی در مورد مبتلایان به کرونا قرنطینه است که شامل جدا کردن افراد مبتلا به این بیماری از دیگران است. دستورالعمل های فاصله گذاری اجتماعی که توسط دولت ها در دوران بیماری همه گیر کرونا اعمال می گردد، حضور مردم در مکان هایی مثل مدارس، اماکن مذهبی، رستوران ها و کافی شاپ ها، سالن های سینما و رویدادهای ورزشی را متوقف یا محدود کرده است.

فاصله گذاری اجتماعی همچنین باعث بروز تغییرات عمیقی در تعاملات افراد در محیط کار شده است. بسکمک از مشاغل سیاست کار در منزل را در پیش گرفتند، در حالی که برخی دیگر به دلیل افت بازار یا کاهش تعداد مراجعات حضوری مجبور به تعطیلی شدند. مطالعه ای که توسط یک محقق در دانشگاه استنفورد انجام شده نشان داد که 42 درصد از نیروی کار ایالات متحده در دوران رکود اقتصادی مربوط به بیماری کرونا به صورت تمام وقت از خانه کار می کنند، در حالی که 33 درصد افراد شغل خود را از دست داده اند.

با کاهش یا حذف فعالیت های اجتماعی مربوط به کار، مدرسه، اماکن مذهبی و اوقات فراغت، فرصت های تعامل منظم و حضوری افراد معمولاً فقط به محیط خانه محدود شده است. کاهش ناگهانی و شدید تعاملات اجتماعی به خاطر بیماری کرونا در بسکمک از افراد منجر به احساس تنهایی شده است. تنهایی و انزوا تأثیر قابل توجهی بر سلامت روحی و جسمی افراد دارد و به بروز مسائلی مانند افسردگی، اضطراب و زوال عقل کمک می کند. به همین دلیل، سازمان بهداشت دنیای (WHO) مردم را ترغیب می کند تا از راه دور از طریق تلفن یا از طریق پلتفرم های ارتباطی آنلاین با دوستان و آشنایان خود معاشرت داشته باشند.

تنهایی و سلامت روان

بر اساس اعلام سازمان بهداشت دنیای، ارتباطات اجتماعی می توانند تأثیر بسیار مثبتی بر سلامت روان داشته باشند. در حقیقت، اکنون بسکمک از کشورها تنهایی را به عنوان یک شرایط نابسامان روحی در نظر می گیرند. ارتباط اجتماعی هم برای سلامت روان و هم برای سلامت جسم بسیار مهم است. حتی برخی از محققان بر این باورند که رابطه با دیگر افراد یک احتیاج بیولوژیکی است و برای سلامت و بقای ما حیاتی است.

تعریف انزوای اجتماعی کمی سخت است، اما آنچه بیش از همه اهمیت دارد این است که آیا فرد در موقعیتی که قرار گرفته است احساس تنهایی می کند یا نه، که دانشمندان از آن به عنوان احساس انزوا یاد می کنند. در واقع این احساس تنهایی یا انزواست که می تواند بر سلامت روان و جسم فرد تأثیراتی منفی بگذارد.

برخی از مسائلی که انزوا و تنهایی می تواند برای سلامت روان ما ایجاد کند، شامل موارد زیر است:

• افسردگی
• اضطراب
• اسکیزوفرنی
• خودکشی
• زوال عقل
• آلزایمر

محققان همچنین ارتباط معناداری را بین تنهایی و برخی از بیماری های جسمی همانند مسائل قلبی و سرطان پستان شناسایی کرده اند.

گروه های در معرض خطر تنهایی

در حال حاضر دنیا با بیماری همه گیر کرونا دست و پنجه نرم می کند و سازمان های بهداشتی در سراسر دنیا از مردم می خواهند که فاصله اجتماعی را رعایت کنند و تعاملات اجتماعی خود را به حداقل برسانند. هر چند این فاصله گذاری یک روش موثر برای جلوگیری از شیوع بیماری است، اما ممکن است در مواردی منجر به تنهایی و انزوای افراد بگردد. از مهم ترین این گروه ها بزرگسالان و افراد مسن هستند.

یکی از دلایلی که افراد مسن بیشتر در معرض خطر تنهایی قرار دارند این است که آن ها اغلب تغییرات مهمی را در این مقطع از زندگی خود تجربه می کنند، تغییراتی همانند:

• بازنشستگی
• فوت همسر
• جدا شدن فرزندان و شروع زندگی مستقل
• بیماری های مرتبط با سن و سال

این تغییرات می تواند روی روابط اجتماعی افراد تأثیر بگذارد و معاشرت را سختتر کند. افراد دارای معلولیت یا مسائل جسمی دیگر که فعالیت بدنی را محدود می کنند نیز ممکن است در مورد معاشرت و ارتباطات خارج از خانه با مشکل و سختی روبرو باشند.

سن و بیماری های زمینه ای نیز از عوامل خطرزایی هستند که احتمال بروز کرونای وخیم را در افراد بالا می برند. بهترین راه برای محافظت از افراد آسیب پذیر رعایت فاصله گذاری اجتماعی است، اما این مسأله می تواند احساس تنهایی را در افرادی که از قبل احساس انزوا می کرده اند، تشدید کند.

میزان تنهایی به طور کلی در سطح دنیا در حال افزایش است. برخی از کارشناسان معتقدند که تعداد فزاینده ای از مردم روزانه به طور منظم احساس انزوا و تنهایی را تجربه می کنند. برخی از کشورها از جمله آلمان، استرالیا و انگلستان معتقدند که با یک اپیدمی تنهایی روبرو هستند.

برخی از اتفاقات و جریان های اجتماعی نیز ممکن است باعث گسستگی اجتماعی و کم شدن روابط بین افراد گردد. به عنوان مثال، امروزه در بیشتر نقاط دنیا میانگین اندازه خانوارها کاهش یافته است و تعداد بیشتری از زوج ها تصمیم می گیرند که بچه دار نشوند.

محققان همچنین بر این باورند که امروزه میزان مشارکت افراد در گروه های مختلف اجتماعی به طور متوسط در همه نقاط دنیا کاهش یافته و اندازه این گروه ها به نسبت دهه های قبل کاهش محسوسی داشته است.

رویدادهای دیگری که احتمال تنهایی افراد را ممکن است بیشتر کنند شامل این موارد زیر هستند:

• طلاق
• تنها زندگی کردن
• مجرد بودن

علائم و نشانه های تنهایی که باید مراقب آن ها باشید

برخی از علائم و نشانه هایی که نشان دهنده تأثیر انزوا و تنهایی بر سلامت روان فرد است، می تواند شامل موارد زیر باشد:

• احساس افسردگی و اضطراب
• رفتار خشونت آمیز
• نگرش منفعلانه
• کیفیت پایین خواب
• زوال شناختی
• ضعف حافظه
• غفلت از حال خود یا توجه نکردن به خود

محققان معتقدند که پیامدهای تنهایی و انزوا بسته به سن فرد متفاوت است.

به عنوان مثال، افراد 18-49 ساله در صورت تجربه کردن احساس تنهایی و انزوا ممکن است در تمرکز کردن با مشکل روبرو شوند یا بیشتر غذا بخورند. اما بچه ها و نوجوانان ممکن است در صورت تجربه کردن احساس تنهایی با مسائل شناختی، رفتاری و عاطفی بیشتری روبرو شوند.

روابط اجتماعی خود را چطور حفظ کنیم؟

یافتن راه هایی برای ارتباط برقرار کردن با دیگران می تواند از اثر مخرب تنهایی بر سلامت روان افراد بکاهد.

ارتباط با عزیزان، دوستان و افرادی که به کمک شما احتیاج دارند امروزه اشکال مختلفی به خود گرفته است. افراد می توانند با استفاده از اپلیکیشن ها و پلتفرم های مختلف و از طریق راه های زیر با یکدیگر ارتباط برقرار کنند:

• پست الکترونیکی
• تلفن و پیامک
• پست الکترونیک
• شبکه های اجتماعی
• پلتفرم های چت ویدیویی

چگونه از دیگران در مقابل تنهایی مراقبت کنیم؟

پروتکل های بهداشتی در زمان کرونا روابط اجتماعی همه افراد را تحت تأثیر قرار داده و همه ما را با نوعی از انزوای ناخواسته روبرو کرده است. در این شرایط بهتر است با اعضای جامعه که ممکن است در معرض خطر انزوا و تنهایی قرار داشته باشند تماس بگیرید.

سر زدن به درب خانه همسایه ها و معاشرت با حفظ فاصله و رعایت نکات بهداشتی یا تماس تلفنی با آن ها، می تواند به آن ها یادآوری کند که در نزدیکی خود دوستانی دارند. استفاده از پیام رسان های اینترنتی یا چت های ویدیویی نیز می تواند به کاهش احساس تنهایی در افراد کمک کند.

ارسال بسته های مواد غذایی یا سایر کالاهای ضروری برای افراد آسیب پذیر نیز می تواند این احساس حمایت و ارتباط را در افراد در معرض خطر انزوا و تنهایی، ایجاد کند.

همچنین، اگرچه بسکمک از مشاغل و مکان های مختلف در زمان بیماری کرونا تعطیل هستند اما به خاطر داشته باشید امکان استفاده از برنامه های ورزشی یا شرکت در دوره های آموزشی آنلاین وجود دارد. مشارکت در فعالیت های آنلاین با سایر افراد می تواند باعث ایجاد احساس ارتباط و کاهش احساس تنهایی گردد.

چه موقع به کمک احتیاج دارید؟

افرادی که احساس تنهایی می کنند در صورت مشاهده علائم و نشانه های اضطراب یا افسردگی باید از پزشک یا درمانگر کمک بگیرند. این نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• احساس بی قراری یا تحریک پذیری
• نگرانی مداوم
• خواب خیلی زیاد یا خیلی کم
• عدم توانایی در تمرکز کردن
• افکار مرتبط با خودکشی

هنگام سر زدن به دیگران، بهتر است به این نکات هم توجه کنید که آیا آن فرد شرایط تغذیه مناسبی دارد، اوضاع خوابش مرتب است یا به خوبی از خودش مراقبت می کند؟ اگر متوجه شدید که در این موارد با مسائلی روبرو است ممکن است که به کمک احتیاج داشته باشد.

جمع بندی

بیماری همه گیر کرونا و سیاست های فاصله گذاری اجتماعی همه مردم را به نحوی منزوی کرده و روی روابط اجتماعی همه ما تأثیر گذاشته است. اما نباید از یاد ببریم که تنهایی ممکن است عواقبی جدی برای سلامت روان ما به همراه داشته باشد و می تواند شرایطی مانند افسردگی، اضطراب و زوال عقل را تشدید کند.

معاشرت از راه دور، مثلاً از طریق پلتفرم های آنلاین، می تواند به کاهش احساس تنهایی کمک کند و از عوارض ناخوشایند آن به ویژه برای افرادی که آسیب پذیر هستند بکاهد.

هرکسی که به دلیل انزوا با تغییراتی در سلامت روحی یا جسمی خود روبرو شده است باید سریعاً به پزشک یا مشاور مراجعه کند و از کمک های تخصصی بهره بگیرد.

منبع: Medical News Today